Γνήσιο έργο του Ησιόδου. Έχει γραφεί στην επική διάλεκτο και στο δακτυλικό εξάμετρο. Αποτελείται από 828 στίχους με χαρακτήρα διδακτικό. Ο τόνος του είναι αργός, και απλός, χωρίς έξαρση. Φαίνεται ότι ο ποιητής κουρασμένος από τη σκληρή γεωργική ασχολία του, άφησε τα συναισθήματά του να ξεχειλίσουν και μίλησε για τη ζωή του, που βέβαια αγαπά, αλλά θα την ήθελε λιγότερο κουραστική.
Στο πρώτο μέρος του ποιήματος (στ. 1-382) ο Ησίοδος, με αφορμή τη διαγωγή του αδελφού του Πέρση, για την οποία μιλήσαμε, κατακρίνει την αδικία και πλέκει το εγκώμιο της εργασίας και της δικαιοσύνης. Διηγείται για αυτό το μύθο των πέντε ανθρώπινων γενεών: της χρυσής, της αργυρής, της χάλκινης, της ηρωικής και της σιδηράς, στην οποία ανήκει και ο ίδιος. Στην εποχή του έχει επικρατήσει η αδικία και η ύβρις, γι’ αυτό η γενιά του θα παρακμάσει και θα εξαφανιστεί. Συμβουλεύει λοιπόν, τον αδελφό του και τους άρχοντες να αγαπήσουν την δικαιοσύνη και την εργασία και να αποφεύγουν την αδικία. Και λέγει το περίφημο: “έργον δ’ ουδέν όνειδος, αεργίη δε τ’ όνειδος” (στιχ. 311), δηλαδή η εργασία δε φέρνει ντροπή, αλλά ντροπή φέρνει η αργία.
Στο δεύτερο μέρος του ποιήματος (στ. 383-617) η Ησίοδος δίνει συμβουλές για τις εργασίες των αγρών. Στο τρίτο μέρος (στ. 695-762) δίνει συμβουλές για το γάμο, την κοινωνική συμπεριφορά του καθενός και την τήρηση των εθίμων και των παραγγελμάτων της παράδοσης. Στο τελευταίο μέρος (763-828 ) κάνει λόγο για τις καλές και αποφράδες μέρες, είναι δηλαδή ένα αγροτικό ημερολόγιο….”
ΗΣΙΟΔΟΣ 15. -Έργα και ημέραι 109-201
